İİK'nun 89. maddesinde düzenlenen özel menfi tespit davası-

İİK'nun 89. maddesinde düzenlenen özel menfi tespit davası-

---

Davacı ...Tur. İnş. Eml. Taah. Tic. Ltd. Şti. vekili Avukat ... tarafından, davalılar ... ve diğerleri aleyhine 08/09/2015 gününde verilen dilekçe ile menfi tespit ve istirdat istenmesi üzerine yapılan yargılama sonunda; Mahkemece davanın hak düşürücü süre yönünden reddine dair verilen 08/11/2017 günlü karara karşı davacı vekili ve davalı ... vekilinin istinaf başvuruları üzerine yapılan incelemede; davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun usulden reddine dair Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesince verilen 01/11/2018 günlü kararın Yargıtayda duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle, daha önceden belirlenen 16/03/2021 duruşma günü için yapılan tebligat üzerine duruşmalı temyiz eden davacı vekili ...ile karşı taraftan davalı ... vekili Avukat ...geldiler, diğer davalılar adlarına gelen olmadı. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra taraflara duruşmanın bittiği bildirildi. Dosyanın görüşülmesine geçildi. Tetkik hâkimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kâğıtlar incelenerek gereği düşünüldü.Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve HMK 355. maddesindeki kamu düzenine aykırılık halleri resen gözetilmek üzere istinaf incelemesinin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı kuralına uygun biçimde inceleme yapılıp karar verilmiş ve verilen kararda bir isabetsizlik görülmemiş olmasına göre yerinde olmayan bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün HMK 370/1. maddesi gereğince ONANMASINA, HMK'nın 373. maddesi uyarınca dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine ve davalı ... yararına takdir olunan 3.050,00 TL duruşma avukatlık ücreti ile aşağıda yazılı onama harcının davacıya yükletilmesine 16/03/2021 gününde kesin olarak oy çokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Davacı dava dilekçesinde özetle; davalı takip alacaklısı tarafından müvekkili şirkete İİK'nun 89. maddesi kapsamında haciz ihbarnameleri gönderildiğini, söz konusu ihbarnamelerin tebliğinin şirkette çalışan personele yapıldığını, personelin ihmali nedeni ile itiraz edilemediğini, bu şekilde kesinleştiğini ve müvekkilinin icra müdürlüğünün söz konusu dosyasında borçlu olarak kaydedildiğini, esasen müvekkilinin davalılar takip borçlusu ve takip alacaklısına borcu bulunmadığını iddia ederek, İİK 72/3. maddesi uyarınca borçlu bulunmadığının tespitini talep etmiştir.İlk derece mahkemesince, davanın İİK'nun 89. maddesinde belirtilen 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı gerekçesi ile reddine karar verilmiş, kararın davacı tarafça istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince HMK 353/1-b-1. maddesi gereğince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.Dava dilekçesinde ve yargılamanın tüm aşamalarında işbu davanın İİK'nun 72/3. maddesi kapsamında açıldığı ve izah edilen olaylara göre de bu yasa maddesi kapsamında talepte bulunulduğu anlaşılmasına rağmen, ilk derece mahkemesince davanın İİK'nun 89. maddesi kapsamında açıldığının kabulü ve yargılamanın buna göre sürdürülerek sonuçlandırılması doğru olmamıştır.İİK.72. Maddesinde düzenlenen genel menfi tespit davasının sebebi İİK'nun 89 maddesinde düzenlenen özel menfi tespit davasının sebebinden farklıdır. Özel menfi tespit davasının sebebi 3. kişinin takip borçlusuna borçlu bulunmadığına ilişkindir. Genel menfi tespit davasının sebebi ise takip alacaklısının, üçüncü kişinin takip borçlusuna borçlu olmadığını bildiği halde, kötü niyetle onu hataya ve hileye düşürerek borcun 3. kişinin zimmetinde sayılmasını sağlamış olan kötü niyetli alacaklıya borçlu olmadığı hususuna ilişkindir ve belirli bir süreye tabi değildir.Ayrıca 3. kişinin genel menfi tespit davası açamayacağı yolunda herhangi bir yasal düzenleme de bulunmamaktadır. Bu nedenle haciz ihbarnameleri sonucu şeklen borçlu durumuna düşürülen 3. kişinin İİK'nun 72. maddesindeki genel hükümden yararlanamaması yasanın amacına uygun düşmez.Somut olayda, davacı davasını İİK'nun 72/3. maddesine dayandırmıştır. Ayrıca işbu dava sadece takip alacaklısına karşı değil, takip borçlusuna da açılmış bir menfi tesbit davasıdır. Bu nedenle ilk derece mahkemesince davanın özel menfi tespit davası şeklinde nitelendirilerek hak düşürücü süre sebebiyle reddine karar verilmiş olması ve kararın istinaf başvurusunun esastan reddi doğru olmamıştır. Mahkemece işin esasının incelenerek sonuca gidilmesi gerekir. Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının belirtilen nedenlerle bozulması gerektiği düşüncesi ile çoğunluğun hükmün onanması yönündeki görüşüne katılmıyorum. 16/03/20214. HD. 16.03.2021 T. E: 2019/2003, K: 1206